Friday, March 22, 2019

პოდქასტი: მეცნიერება ყველასათვის - ეპიზოდი 12, კვანტური ფიზიკა - ნაწილი 2

ჩვენი სამეცნიერო გასართობი პოდქასტის ეპიზოდი 12, კვანტური ფიზიკა - მეორე ნაწილი.

მასში, ვცდილობთ შეძლებისდაგვარად მოკლედ ვსაუბრობთ, შრედინგერზე, ჰაიზენბერგზე და დირაკზე.







Bundesarchiv Bild183-R57262, Werner Heisenberg.jpg
ვერნერ ჰაისენბერგი
RSS Feed

Erwin Schrödinger (1933).jpg
ერვინ შრედინგერი







ეპიზოდი 12

კვანტური მექანიკა -ნაწილი  II




  • კორპოსულარულ-ტალღური დუალიზმი ან მეორე ნაერად კვანტურ-ტალღურიდუალიზმი, ეწოდება მოვლენას რომლის დროსაც ერთი და იგივე მიკროსკოპული ობიექტი ზოგ პირობებში იქცევა როგორც კლასიკური ტალღა, ზოგ შემთხვევაში როგორც კლასიკური ნაწილაკი: Корпускулярно-волновой дуализмWave–particle duality;
  • ერვინ შრედინგერი, კვანტური მექანიკის ერთერთი ფუძემდებელი, ე.წ. ტალღური განტოლების ავტორი: ერვინ შრედინგერიЭрвин ШрёдингерErwin Schrödinger;
  • ვერნერ ჰაიზენბერგი, კვანტური მექანიკის ერთ-ერთი ფუძემდეგებლი, ე.წ. მატრიცული მექანიკის ავტორი, ჩამოაყალიბა ე.წ. განუზღვრელობის პრინციპი: ვერნერ ჰაიზენბერგიВе́рнер Ге́йзенбергWerner Karl Heisenberg;







Image result for pspectrum lines
ეს არის სპექტრული ხაზების მაგალით, როგორც ეპიზოდში ვთქვით ყოველ ატომს (და მოლეკულასაც) აქვს თავისი უნიკალური სპექტრი (ხაზების განლაგება და რაოდენობა). ამის მიზეზია ის რომ ელექტრონები ატომების გარშემო ელექტრონები არა ნებისმიერი არამედ ძლიან კონკრეტული ორბიტებით მოძრაობენ, და მხოლოდ მაშინ იცვლიან ორბიტას როდესაც ენერგიას ან შთანთქავენ ან ასხივებენ.


ეს ლამაზი სურათები არის სინამდვილეში შრედინგერის განტოლების ამონახსნები, წყალბადის ატომისათვის.


PodCast-ის (ინტერნეტ მაუწყებლობის)
წამყვანები: Juka & Louis
Juka (ჯუკა) - ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი
Louis (ლუი) პოლონეთში გდანსკის ტექნიკური უნივერსიტეტის დოქტორანტი
ინგლისური სიტყვა PodCast წარმოქმნილი სიტყვების iPad და BroadCast-ის შერწყმით.
ჩვენი მოსმენა შეიძლება: https://soundcloud.com/a_piece_of_science_for_everyone

Saturday, March 16, 2019

პოდქასტი: მეცნიერება ყველასათვის - ეპიზოდი 11, კვანტური ფიზიკა - ნაწილი 1


ჩვენი სამეცნიერო გასართობი პოდქასტის ეპიზოდი 11, კვანტური ფიზიკა - პირველი ნაწილი.

მასში, ვცდილობთ შეძლებისდაგვარად მარტივად ავხსნათ საიდან მომდინარეობენ კვანტური მექანიკისი ძირითადი იდეები, და რაში მდგომარეობენ ისინი.




RSS Feed

ეპიზოდი 11
კვანტური მექანიკა -ნაწილი  I
  • გიოდელის თეორემა, პოსკასტის ამ ეპიზოდში გაჟღერებულია თეორემის ის ვარიანტი რომელიც მახსოვდა ფილოსოფიის კურსიდან, კონკრეტულად მას არ მოვიყვან მაგრამ ვისაც მეტის საკითხვა გაინტერესებთ იხილეთ ბმული (ვიკიპედიაზე თეორემის ამჟამინდელ ქართული ვარიანტი ცოტა გაუგებარია, მაგრამ არც სხვა ვარიანტებია ადვილად გასააზრებელი): გოდელის არასრულობის თეორემებიТеорема Гёделя о неполнотеGödel's incompleteness theorems;
  • ის რასაც ვეძახით ნიუტონის მექანიკა-ს არის იგივე კლასიკური მექანიკა: კლასიკური მექანიკაКлассическая механикаClassical Mechanics;
  • ეპიზოდში მოვიხსენიეთ რობერტ ჰუკი, რომელსაც დიდი წვლილი მიუძღვის ფიზიკის განვითარებაში. ეპიზოდში შეცდომით დავასახელეთ ის სამეცნიერო სამეფო აკადემიის პრეზიდენტად. ასეთი წოდება მას არ ქონდა, თუმცა ის აკადემიის დაარსების თანავე გახდა მისი სამეცნიერო კურატორი. დაწვრილებითი ინფორმაცია იხილეთ ვიკიპედიაზე: რობერტ ჰუკიРоберт ГукRobert Hooke;
  • ცოტა ფორმალური განმარტებები კვანტური მექანიკის ან კვანტური ფიზიკის შეგიძლიათ წაიკითხოთ ბმულით: კვანტური მექანიკაКвантовая механикаQuantum mechanics;
  • ჰაიზენბერგის განუზღვრეობა, ლიტერატურაში ზოგჯერ შესაძლოა შეგხვდეთ როგორც კვანტურ იგანუზღვრელობა, ან განუზღვრელობის პრინციპიПринцип неопределённости; Uncertainty Principle;
  • ადამიანი, როლის მიმართად ლუი გრძნობს პასუხისმგებლობას კვანტურ მექანიკის პოპულარული ენით ახსნის კონტექსტში, არის  ნილ დეგრას ტაისონი: ნილ დეგრას ტაისონიНил Деграсс ТайсонNeil DeGrasse Tyson;
  • ეპიზოდში დავასახელეთ ერთეული ანგსტრემი (ინგლისურ ტრანსკრიფციაში ანგსტრომი). ანგსტრემის საერთაშორისო აღნიშვნა არის Å .და 1Å 10−10 მ(მეტრი) = 0,1ნმ (ნანომეტრი). იხილეთ ვიკიპედიის გვერდი: ანგსტრემი; АнгстремAngstrom;
  • ნეო - ფილმი მატრიცას მთავარი პროტოგონისტი, რომლის როლს ასრულებს ცნობილი მსახიობი კიანუ რივზი (Keanu Charles Reeves): Нео (Матрица)Neo (The Matrix);
  • ორი რღეჩოს ექსპერიმენტი, რომელიც ვახსენეთ ეპიზოდში რათქმაუნდა არ აკადემიურ ტერმინოლოგიაში დამკვიდრებული სახელი, უფრო ზუსტი იქნებოდა გვეხმარა ტერმინაბი: ორჭრილოვანი ექსპერიმენტიОпыт Юнга (эксперимент на двух щелях)Double-slit experiment;
  • ოდნავ უფრო მეტის წაკითხვა რელეი ჯინსის სპექტრული განაწილების შესახებ შეგიძლიათ წაიკითხოთ ვიკიპედიის გვერდებზე: Закон Рэлея — Джинса; Rayleigh–Jeans law;
  • პლანკის კანონს ეძახიან აღწერას რომელიც გამოსადეგია ე.წ. აბსოლუტურად შავი სხეულის გამოსხივების აღსაწერად. თუ გაგიჩნდათ სურვილი წაიკითხოთ პლანკის განაწილებაზე იხილეთ ვიკიპედიის გვერდი: Формула ПланкаPlanck's law;
  • ნილს ბორი, კვანტური მექანიკის ერთერთი ფუზემდებელი (სხვათა შორის ის ნამყოფია საქართველოში სამეცნიერო კონფერენციის ფარგლებში და თ.ს.უ.-ში ინახება დაფა რომელზეც მან დაწერა თავისი ცნობილი 'ურთიერთ-შევსების პრინციპი' მისივე ავტოგრაფითურთ): ნილს ბორიНильс Хе́нрик Дави́д БорNiels Bohr (Niels Henrik David Bohr);
  • ე.წ. ბელის უტოლობა ან ბელის თეორემა, არის ის რასაც პრინციპში ექსპერიმენტულად შეუძლია გაიგოს ვინ იყო მართალი ცნობილ კამათში, აინშტაინი თუ ბორი. პოტენციურად შესაძლებელია გადამოწმდეს არის თუ არა კვანტური მექანიკა გარკვეულ ფარული პარამეტრებზე დამოკიდებული, და შეიძლება თუ არა მისი ეფექტები ჩვენი უბრალო უცოდინრობით აიხსნას. Неравенства БеллаBell's theorem;



PodCast-ის (ინტერნეტ მაუწყებლობის)
წამყვანები: Juka & Louis

Juka (ჯუკა) - ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი
Louis (ლუი) პოლონეთში გდანსკის ტექნიკური უნივერსიტეტის დოქტორანტი

ინგლისური სიტყვა PodCast წარმოქმნილი სიტყვების iPad და BroadCast-ის შერწყმით.
ჩვენი მოსმენა შეიძლება: https://soundcloud.com/a_piece_of_science_for_everyone

Saturday, March 9, 2019

პოდქასტი: მეცნიერება ყველასათვის - ეპიზოდი 10. ინტერვიუ სტუდენტთან: საბა ხარაბაძე, საქართველოდან შტატებამდე.


პოდქასტი: მეცნიერება ყველასათვის - ეპიზოდი 10. ინტერვიუ სტუდენტთან: საბა ხარაბაძე, საქართველოდან-შტატებამდე.




RSS Feed


პოდკასტის სტუმარია: საბა ხარაბაძე.

საბამ სასკოლო განათლება მიიღო თბილისი 42-ე სკოლაში (ვეკუა),
ხოლო სკოლის შემდეგ სწავლა განაგრძო თავისუფალ უნივერსიტეტში.

ამჟამად ის იმყოფება შეერთებულ შტატებში, ბინგემპტონის უნივესიტეტში (The State University of  New Your at Binghampton), სადაც ჩაბარებული აქვს 2+3 პროგრამაზე (მაგისტრატურა+დოქტორანტურა) სპეციალობით: კონდენსირებული გარემო და მყარი ტანის ფიზიკა. 






PodCast-ის (ინტერნეტ მაუწყებლობის)
წამყვანია: Juka

Juka (ჯუკა) - ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი

ინგლისური სიტყვა PodCast წარმოქმნილი სიტყვების iPad და BroadCast-ის შერწყმით.
ჩვენი მოსმენა შეიძლება: https://soundcloud.com/a_piece_of_science_for_everyone